Yerin qanı

Azərbaycanın neft-qaz sektorunun işçilərini peşə bayramı – Neftçilər Günü münasibətilə təbrik edirik! Bu sənayedə 32 minə yaxın insan çalışır. Onun perspektivləri və beynəlxalq əməkdaşlıq haqqında məqaləmizdə oxuyun.

Dövlət Statistika Komitəsinin məlumatına görə, bu ilin yanvar – avqust aylarında Azərbaycanda ÜDM təxminən 81 milyard manat təşkil edib, real artım 4,3% səviyyəsində qiymətləndirilir. Eyni zamanda, ümumi istehsalın 37,9 faizi neft-qaz sektorunun üstünlük təşkil etdiyi sənayenin payına düşüb.

Həmin dövrdə Azərbaycan 10 milyard dollardan çox dəyərində 16 milyon tondan çox neft ixrac edib. Azərbaycan neftini 23 ölkə, o cümlədən Hindistan və Xorvatiya alıb.

İndi qara qızılın qiyməti 75-80 dollar/barel arasında dəyişir. Proqnozlara görə, bu il Azərbaycanda neft hasilatı 30 milyon tona yaxın olacaq. Bu yanacağın dünya bazarında qiymətinin qalxması ilə yanaşı, ölkəmiz onun satışından əldə olunan gəlirləri artırır və bu da öz növbəsində büdcə xərclərini artırmağa imkan verir. Milli Məclisin deputatı Vüqar Bayramov bildirib ki, gələn il sosial təminat və sosial müdafiəyə ayrılan vəsait 14% arta bilər.

Sənayeyə investisiyaların artması ilə paralel olaraq, ölkəmizdə karbohidrogen hasilatı və nəqli sahəsində beynəlxalq əlaqələr inkişaf etdirilir. Belə ki, Azərbaycan Dövlət Neft Şirkəti SOCAR və yerli mütəxəssislər Özbəkistanın şimal-qərbindəki Ustyurt yaylasında karbohidrogen kəşfiyyatında iştirak edirlər. Öz növbəsində, Özbəkistan şirkətləri Azərbaycanın neft-qaz layihələrinə maraq göstərirlər: yazda məlum oldu ki, SOCAR və Özbəkneftqaz sonuncu şirkətin Şahdəniz layihəsinə daxil olmasını müzakirə edir.

Avqust ayında SOCAR Rusiyanın “Qazprom” şirkəti ilə strateji tərəfdaşlığın genişləndirilməsi haqqında saziş imzalayıb. Ekspertlərin fikrincə, iki sistem əhəmiyyətli şirkət arasında sıx qarşılıqlı əlaqə Azərbaycanın investorlar qarşısında cəlbediciliyini artıracaq və yeni iş yerlərinin açılmasına səbəb olacaq. Bundan əlavə, Rusiyanın “Lukoyl”, “Tatneft”, “Sibur” və “Novatek” şirkətləri azərbaycanlı həmkarları ilə birgə həyata keçirilən yeni layihələrdə iştirak etməkdə maraqlıdırlar. “Lukoil” artıq “Şahdəniz” kimi məşhur qaz-kondensat layihəsində demək olar ki, 20%-ə malikdir.

Azərbaycan öz yataqlarından neft hasilatı ilə yanaşı, sonradan satmaq üçün bu yanacağı xaricdən alır. İlk altı ayda ölkəmiz xaricdən 980 min tondan çox neft idxal edib, idxalın 87,1 faizini Rusiya xammalı təşkil edib. Bu yaxınlarda Bakıda keçirilən görüşdə Azərbaycan və Rusiya liderləri İlham Əliyev və Vladimir Putin dünya bazarlarına enerji resurslarının tədarükünü artıracaq çay-dəniz neft tankerlərinin birgə istehsalına dair razılığa gəliblər.

Eyni zamanda, Azərbaycan artıq iqlim dəyişikliyinin dağıdıcı nəticələri ilə üzləşdiyindən ölkəmiz karbohidrogenlərdən rahat şəkildə uzaqlaşmanın zəruriliyini tam dərk edir. Yalnız bu halda biz bəzi ərazilərdə 2030-cu ilə qədər baş verə biləcək səhralaşmanın qarşısını alacağıq. Amma su balansı məhsuldarlığa və ərzaq təhlükəsizliyinə birbaşa təsir göstərir.

Bu baxımdan ölkəmiz enerji keçidi sahəsində beynəlxalq əməkdaşlığa böyük diqqət yetirir. Belə ki, avqust ayında Azərbaycan Rusiya Federasiyası ilə aşağı karbon qazının inkişafı məsələləri üzrə anlaşma memorandumu imzalayıb . Bakı və Moskva istixana emissiyalarını azaltmaq, enerji səmərəliliyini artırmaq və iqlim dəyişikliyinə uyğunlaşmaq üçün qabaqcıl təcrübələri mübadilə etmək barədə razılığa gəliblər. Bundan əlavə, Azərbaycanı Energetika Nazirliyinin rəis müavini Elnur təmsil edir Soltanova Rusiyanı işğaldan azad edilmiş ərazilərdə bərpa olunan enerji layihələrinə investisiya qoymağa dəvət edib.

Noyabr ayında Bakıda BMT-nin İqlim Dəyişikliyi üzrə illik Konfransı (COP29) keçiriləcək. Bu tədbir sayəsində ölkəmiz yaşıl enerji layihələrinin həyata keçirilməsi üçün əlavə investisiyalar cəlb edə biləcək.