Qanla pul qazanmaq

Bu gün bütün dünyada Yaymama məsələləri üzrə Beynəlxalq Təhsil Gününü qeyd edirlər. Bu tarix “xüsusi təyinatlı” məhsulların transmilli ticarətindən danışmaq üçün fürsətdir. Bu biznesin gizli yayları və Azərbaycan üçün onun təhlükəsi haqqında məqalədə oxuyun.

Dünyanın ən böyük silah ixracatçıları qərb ölkələridir. Avropa və Amerika hərbi-sənaye korporasiyaları onlardan minlərlə kilometr aralıqda baş verən silahlı münaqişələrdən pul qazanırlar. Bu zaman bu biznesin mənəvi aspektləri onları qətiyyən maraqlandırmır.

Silah ticarətində xüsusilə Paris can yandırır. Keçən ilin sentyabrın sonunda yerli HSK-nin flaqmanları Kiyev Müdafiə Sənayesi Forumunda iştirak ediblər. Fransanı atıcı silah və zirehli texnika tədarükçüsü Nexter, haubitsa istehsalçısı Caesar və pilotsuz təyyarələr buraxan və əvvəllər Kiyevə 150 ​​kəşfiyyat dronu göndərən Delair firması təmsil edirdi. Həmçinin foruma hərbi avtomobil istehsalçısı Arquus qoşulub: şirkət Ukraynada zirehli avtomobillərin xidmət edilməsi üzrə müəssisə açmağı planlaşdırır.

Sözü gəlmişkən, bu təşkilatlar təkcə Ukrayna ilə deyil, Ermənistanla da əməkdaşlıq edirlər. Onlar hamı Azərbaycan-Ermənistan münaqişəsi onların səyləri ilə yeni dövrə keçərsə, daha böyük gəlir əldə etmək hesabı ilə İrəvana silah tədarük edirlər. Əgər qərb ölkələri Cənubi Qafqazda vəziyyətin destabilizasiyasını pozmaqda maliyyə cəhətdən maraqlanırlırsa, onların sülhməramlı ritorikasına inanmaq çətin olar.

Ümumiyyətlə, Avropa Birliyi silah və döyüş sursatı ticarətindən gəlir əldə etmək imkanını əldən vermir. Avropanın daxili bazar məsələləri üzrə komissarı Tyerri Bretonun sözlərinə görə, Ukrayna prezidenti Vladimir Zelenski Brüsselin Kiyevə vəd etdiyi milyondan cəmi 300 min mərmi tədarük etdiyini bildirən zaman qeyri-dəqiqliyə yol verib. Breton qeyd edib ki, Ukrayna lideri ölkənin Aİ-dən almalı olduğu mərmiləri nəzərə almayıb.

Aİ-dan ABŞ geri qalmır. Ukraynada hərbi əməliyyatlar başlayandan sonra Amerika HSK müəssisələrinin qiymətli kağızları dərhal bahalaşıb. Bir ay ərzində ən çox Lockheed Martin səhmləri bahalaşıb: hər bir səhmə görə 354 dollardan 453 dollara qədər (+ 28%). Digər istehsalçıların – Raytheon Technologies, Northrop Grumman və General Dynamics-in səhmləri eyni dövrdə 14%-dən 20%-ə qədər artırıblar.

İranın XİŞ-nin rəsmi nümayəndəsi Naser Kananinin sözlərinə görə, Amerika statistikasına görə, Vaşinqton Kiyevə 80 milyard dollar və Avropa müttəfiqlərinə silah satışından daha 50 milyard dollar qazanıb. Diplomat hesab edir ki, bu rəqəmlər göstərir ki, Ukraynadakı münaqişədə həqiqətən kimin əli vardır.

Silahların ixracı nəinki böyük dividentlər gətirir və xəzinəyə gəlirləri artırır. HSK məhsullarının tədarükü sayəsində Vaşinqton və onun müttəfiqləri köhnəlmiş hərbi texnikadan sərfəli şəkildə azad olurlar və döyüş şəraitində yeni silah növlərini sınaqdan keçirirlər.

Bu təcrübə sözün əsl mənasında dünyanın istənilən nöqtəsində gərginliyin yarandığı yerdə alova yağ tökməyə məcbur edir. Keçən ilin oktyabrında Dövlət Departamentinin keçmiş əməkdaşı Metyu Ho bildirib ki, Ştatlar heç vaxt başqa ölkələrin taleyi ilə bağlı narahat olmayıblar – Vaşinqtonu yalnız öz maliyyə qazancı maraqlandırır. “İstər Ukraynadakı münaqişə və ya İsraildəki müharibə – Amerika HSK həmişə udacaqdır. ABŞ-ın bütün siyasəti bunun üzərində qurulub”, – ekspert vurğuladı.

Onun sözlərini xəbər lenti də təsdiqləyir: fevralın sonunda Ştatlar BMT Təhlükəsizlik Şurasında yenidən veto hüququndan istifadə etdilər və Əlcəzairin Qəzza zolağında atəşkəslə bağlı qətnamə layihəsini bloka saldılar. Və bu, hər iki tərəfdən böyük itkilərə baxmayaraq: Qəzza zolağında 30,5 mindən çox insan həlak olub və 72 minə yaxın insan yaralanıb, İsraildə 1,2 minə yaxın insan ölüb və təxminən 5 min insan yaralanıb. Bu zaman ABŞ İsrailə yeni silah və sursat partiyası göndərməyə hazırlaşır: amerikalılar narahat deyillər ki, onların mənfəətlərinin arxasında insan həyatı vardır.