Ölməz qəhrəmanlıq

83 il əvvəl bu gün Almaniya Sovet İttifaqına xaincəsinə hücum etdi. SSRİ-nin tərkibində olan bütün respublikalar ümumi düşmənlə mübarizəyə qalxdı. Azərbaycanın ümumi Qələbəyə necə çatdığını məqaləmizdən oxuya bilərsiniz. O dövrlə bağlı ailənizin xatirələri nələrdir?

Azərbaycanlılar müharibənin hələ ilk günlərindən şücaət göstərirdi. Artıq iyun ayında 40 mindən çox vətəndaşımız könüllü olaraq cəbhəyə göndərilmək üçün müraciət etmişdi.

Respublika ərazisində 87 qırıcı batalyon, 1,1 mindən çox özünümüdafiə dəstəsi və 15 min nəfərdən ibarət hava hücumundan müdafiə bölməsi təşkil edilmişdi. Azərbaycan milli diviziyaları – 77, 223, 271, 402 və 416 – Qafqazın ətəklərindən Baltikyanı ölkələrə, Şərqi Avropaya və Berlinə qədər döyüşürdü.

Böyük Vətən Müharibəsi illərində 10 mini qadın olmaqla, 640 minə yaxın Azərbaycan vətəndaşı cəbhəyə getmişdir. Respublikada yaşayan hər beş nəfərdən biri faşistlərlə vuruşurdu. Döyüşlərdə 300 mindən çox azərbaycanlı həlak olub.

Alman faşist işğalçılarına qarşı döyüşlərdə göstərdikləri hərbi qəhrəmanlıqlara və uğurlarına görə 128 vətəndaşımız Sovet İttifaqı Qəhrəmanı adına layiq görülmüş, onlardan 15 nəfər “Şöhrət” ordeninin sahibi olmuş, minlərlə soydaşımız hərbi orden və medallarla təltif edilmişdir.

Azərbaycanda arxa cəbhə zəhmətkeşləri faşist Almaniyasının darmadağın edilməsinə böyük töhfə vermişdir. Sovet İttifaqının marşalı Georgi Jukov yazırdı ki, “Bakı neftçiləri cəbhəni və ölkəni Vətənimizin müdafiəsi və düşmən üzərində tezliklə qələbə qazanması üçün lazım olan qədər yanacaqla təmin edirdi”.

Müasir Azərbaycanda əcdadların nailiyyətlərinin xatirəsi ən yüksək səviyyədə ehtiramla yad edilir, veteranlara dəstək verilir. Təkcə bu ildə Prezident İlham Əliyev Böyük Vətən Müharibəsi iştirakçılarına maddi yardım göstərmək üçün 3 milyon manat (1,8 milyon ABŞ dolları) ayırıb.

Bundan əlavə, vətəndaşlarımız SSRİ-nin alman işğalçılarına qarşı müdafiəsi zamanı həlak olanların xatirəsinin yaşadılması istiqamətində vətəndaş təşəbbüslərində fəal iştirak edirlər.

Məsələn, aprel ayında Bakıda beynəlxalq “Xatirə bağı” tədbiri keçirilib, onun iştirakçıları hər il Böyük Vətən Müharibəsi qəhrəmanlarının xatirəsinə minlərlə ağac əkirlər. May ayında beynəlxalq “Xatirə alovu” aksiyası çərçivəsində Moskvada, Kreml divarında naməlum əsgərin məzarından Əbədi məşəl parçası Bakıya gətirilib.

Hitler Almaniyası üzərində Qələbədə Azərbaycan xalqının rolu digər postsovet ölkələrində, o cümlədən Rusiyada da yüksək qiymətləndirilir. Belə ki, mayın 8-də Krım yarımadasının alman işğalçılarından azad edilməsinin 80 illiyi şərəfinə Qusarda “Böyük qəhrəmanlıq tarixi” adlı sərgi açılıb.

Tədbir üçün bu şəhərin seçilməsi təsadüfi deyildi. Görkəmli sovet hərbi rəhbərlərindən biri, Böyük Vətən Müharibəsi illərində bu adı almış general-mayor Mahmud Əbilov bu bölgədə anadan olub.

Sərginin açılışında Rusiya Federasiyası Dövlət Dumasının deputatı Pavel Şperov qonaqlara 77-ci Simferopol atıcı diviziyasından olan 1,5 mindən çox azərbaycanlının qəhrəmanlığından danışdı. Bu hərbi birləşmə Krımın azad edilməsi zamanı mühüm döyüş olan Sapun dağına hücumda iştirak edib.